ΑΡΧΑΙΟΤΗΤA
Σύμφωνα με τον Όμηρο (Ιλ Β 503) η Κορώνεια συγκαταλέγεται μεταξύ των βοιωτικών πόλεων που πήραν μέρος στη τρωική εκστρατεία με 50 συνολικά πλοία. Κατά τον Θουκυδίδη όμως και τον Στράβωνα, η Κορώνεια αποικίστηκε 60 χρόνια μετά την άλωση της Τροίας, όταν οι Βοιωτοί εκδιώχτηκαν από την περιοχή της θεσσαλικής Άρνης από τους Θεσσαλούς και αναγκάστηκαν να μετοικήσουν στη Βοιωτία. Από τη Χαιρώνεια κατευθύνονται στον Ορχομενό και στην περιοχή της Κορώνειας, όπου και ιδρύουν την ομώνυμη πόλη στο ύψωμα που βρίσκεται 2 χιλιόμετρα δυτικά του χωριού Αγόριανη (Αγ. Παρασκευή) και τρία χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Μαμούρας (Αλαλκομενές). Δυο ποταμάκια την όριζαν: ο Κωράλιος ή Κουάριος ανατολικά και ο Φάλαρος δυτικά.
Οι Βοιωτοί ίδρυσαν κοντά στην Κορώνεια το ναό της Ιτωνίας Αθηνάς, όπου συγκεντρώνονταν όλοι οι Βοιωτοί για να τελέσουν τα Παμβοιώτια, τη σημαντικότερη γιορτή τους, καθιστώντας έτσι την πόλη θρησκευτικό τους κέντρο.
Η Κορώνεια , στους ιστορικούς χρόνους, ήταν μέλος του Βοιωτικού κοινού, παρείχε ένα βοιωτάρχη, 60 βουλευτές, 1000 περίπου οπλίτες και 100 ιππείς. Ακόμη, έστελνε δικαστές και εισέφερε χρήματα στο ταμείο του Κοινού. Εξέδωσε νόμισμα που απεικονίζει τη βοιωτική ασπίδα και το αρχικό γράμμα του ονόματός της, το κόππα, και αργότερα , όταν βρίσκεται υπό την ηγεμονία των Αθηναίων, τη κεφαλή της Γοργούς και την επιγραφή ΚΟΡΟ.
Η περιοχή της Κορώνειας -η Κορωνειακή- υπήρξε θέατρο πολλών πολεμικών συγκρούσεων. Το 446 π.Χ. Οι Αθηναίοι πέφτουν σε ενέδρα Βοιωτών κοντά στο ναό της Ιτωνίας Αθηνάς και υφίστανται πανωλεθρία.
Το 394 π.Χ. ο Αγησίλαος νίκησε το συμμαχικό στρατό των Αθηναίων, Θηβαίων, Κορινθίων κ.α.
Κατά το Γ΄ Ιερό πόλεμο ή Φωκικό, η πόλη καταλήφθηκε από τον Ονόμαρχο. Μετά το τέλος του πολέμου η πόλη παραχωρήθηκε από τον Φίλιππο το Μακεδόνα στους Θηβαίους, ενώ οι κάτοικοι πουλήθηκαν ως δούλοι.
Κατά τους αγώνες Μακεδόνων και Ρωμαίων τάχθηκε στο πλευρό των Μακεδόνων. Οι φιλομακεδόνες έστηναν ενέδρες στους Ρωμαίους στρατιώτες που κυκλοφορούσαν στη Βοιωτία και τους δολοφονούσαν. Ως αντίποινα, το 196 π.Χ. ο Φλαμινίνος πολιόρκησε τη Κορώνεια και λεηλάτησε την ύπαιθρο. Η Κορώνεια όμως παρέμεινε πιστή στον Περσέα και το 171 π.Χ. ο Λικίνιος Κράσσος κατέλαβε την Κορώνεια, τη λεηλάτησε και πούλησε τους κατοίκους της ως δούλους. Η καταστροφή ήταν τέτοια που η Σύγκλητος τιμώρησε τους υπευθύνους, γιατί με τις πράξεις τους δυσφημούσαν τους Ρωμαίους.
Στα χρόνια της Ρωμαιοκρατίας η Κορώνεια δεν έχει ιδιαίτερη σημασία. Σώζονται πληροφορίες για επεμβάσεις της Ρώμης όσον αφορά τη ρύθμιση αγροτικών ζητημάτων. Το 2ο αι. μ.Χ. η Κορώνεια έστελνε 1-4 πολίτες στη Ρώμη για να υποβάλλει τα αιτήματά της στον αυτοκράτορα. Κατά τον Προκόπιο , το φθινόπωρο του 551 μ.Χ., η Κορώνεια καταστράφηκε από μεγάλο σεισμό.
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ
Η Κορωνειακή, η γη, δηλαδή, της Κορώνειας ( γεωγραφικά περίπου, ο σημερινός δήμος Κορώνειας) συγκέντρωσε το ενδιαφέρον πολλών ξένων περιηγητών( Gell,Leake, Ross,Pouqeville, κ.α.). Αυτοί πρώτοι ανακάλυψαν-με οδηγό τον Παυσανία- ερείπια στο λόφο που ονομαζόταν «Παλαιά Κορώνεια»ή Λουτρό ή Πύργος.
Την αρχαιολογική έρευνα ξεκίνησε στις αρχές του 20ου αι. ο Ν. Παπαδάκις και ακολούθησε ο Θ. Σπυρόπουλος ( η πιο συστηματική έρευνα), ο Pritchett και αργότερα ο Fossey. Σήμερα λίγα αρχιτεκτονικά ευρήματα μπορεί να δει κάποιος, κυρίως ογκώδεις πέτρες τειχών. Έχουν σημειωθεί πάντως από τους περιηγητές του 19ου αι. η θέση ενός πιθανού θεάτρου(Ross, Gell, Frazer (στην ανατολική πλευρά) και πάνω απ’ αυτό τα απομεινάρια ενός μικρού δωρικού ναού(Ross). Οι Gell, Leake,Frazer αναφέρουν απομεινάρια ενός πολυγωνικού περιμετρικού τείχους γύρω από τις ανατολικές και νότιες πλευρές του λόφου, που είναι ορατά ακόμη και σήμερα κυρίως στη νότια πλευρά. Όλοι οι περιηγητές σημείωσαν επίσης μια ρωμαϊκή πλινθόκτιστη κατασκευή στη νότια άκρη-η μοναδική άλλη κατασκευή που διατηρείται ακόμη και σήμερα. Κοντά στα βόρειο άκρο του λόφου ο Σπυρόπουλος ανέσκαψε 3 κτίρια που τοποθετούνται χρονικά από τα αρχαϊκά χρόνια μέχρι τον 4ο αι. μ.Χ. και τα οποία προσπαθεί να τα ταυτίσει με το ναό της Ιτωνίας Αθηνάς. Στο λόφο της αρχαίας Κορώνειας έχουν βρεθεί αγγεία από τη Νεολιθική εποχή μέχρι το 4ο αι. π.Χ., επιγραφές από τον 6ο αι. π.Χ. μέχρι την αρχή του 4ου αι. μ.Χ., επίσης γλυπτά -ένα μαρμάρινο κεφάλι του 4ου αι. π.Χ., ένα υπερμέγεθες ακέφαλο άγαλμα του Αδριανού κ.α..
Στο βόρειο πόδι του λόφου δεσπόζει ακόμη και σήμερα μεσαιωνικός πύργος.
Υπάρχει ή άποψη (Pritchett) ότι ο ναός της Ιτωνίας Αθηνάς βρισκόταν στην περιοχή της Μαμούρας κοντά στο εκκλησάκι της Μεταμόρφωσης.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης η περιοχή της Αγ. Παρασκευής και ειδικά η περιοχή Ντεκέδες που ήταν τοποθεσία προϊστορικού οικισμού.
Στην κορφή της Παλιοθήβας εντοπίζονται πολυγωνικά τείχη ενός σημαντικού οχυρού της κλασικής περιόδου με την ονομασία Τιλφούσσιον.
Στο μοναστήρι της Αγ.Παρασκευής, στο μικρό βυζαντινό εκκλησάκι, ο Παπαδάκις εντοπίζει «ως μέτωπον μεταξύ των πυλίδων του ιερού βήματος» μεγάλη επιγραφή –των μακεδονικών χρόνων.
Η τελευταία ανακάλυψη είναι η ταύτιση, από τη σπηλαιολόγο κ Βασιλοπούλου, σπηλαίου στην Αγ. Τριάδα με το ιερό των Λιβηθρίων Νυμφών.
ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ – ΝΕΟΤΕΡΑ ΧΡΟΝΙΑ
Οι πληροφορίες από το 6ο αι. μ.Χ. και μετά είναι ελάχιστες έως ανύπαρκτες. Αυτό που γνωρίζουμε από τους επισκοπικούς καταλόγους είναι ότι υπάρχει επισκοπή Κορωνείας από τον 5ο αι. μ.Χ. ως και το 1204 μ.Χ., η οποία κατέχει την τρίτη θέση στον εικοστό όγδοο θρόνο Αθηνών Ελλάδος. Μετά το 1204 εξακολουθεί, και από τους Λατίνους, η επισκοπή να είναι τοποθετημένη στη μητρόπολη Αθηνών ως και τις αρχές του 16ου αι. μ.Χ. Η κατάσταση στη συνέχεια είναι εξαιρετικά περιπεπλεγμένη. Αν λάβουμε πάντως σοβαρά υπ’ όψιν μας μια πληροφορία Άγγλου περιηγητή στις αρχές του 19ου αι. εξακολουθούσε να υπάρχει επίσκοπος Κορωνείας, ο οποίος διέμενε στη Γρανίτσα.
Από το 15ο αι. μ.Χ. και μετά σημαντική βοήθεια για την περιοχή μας παρέχουν τα οθωμανικά κατάστιχα. Σε όσα έχουν εκδοθεί από έλληνες και ξένους ερευνητές παρατηρούμε ότι η περιοχή της ¨Κορωνειακής¨ κατοικείται αδιάλειπτα σε όλη την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Από το 1466 εμφανίζονται στα κατάστιχα τα χωριά Κουτουμουλάς (σημερινή Κορώνεια), Αγόριανη (σημερινή Αγία Παρασκευή), Κυβέρι ( εγκαταλελειμμένο από τη δεκαετία του 1950), Άγιος Γεώργιος, Στεβενίκο (σημερινή Αγία Τριάδα), όπως και τα Κούκουρα (σημερινή Αγία Άννα).
Την περίοδο της ελληνικής επανάστασης, η περιοχή διαδραματίζει σημαντικό ρόλο με αποκορύφωμα την παρουσία του Δημήτριου Υψηλάντη, πριν από τη μάχη της Πέτρας (12 Σεπτεμβρίου 1829), στον Κουτουμουλά, όπου είχε εγκαταστήσει το αρχηγείο του σε χάνι του χωριού, το οποίο σήμερα, δυστυχώς, είναι ένα βήμα πριν από την κατάρρευση.
Με τη δημιουργία ελληνικού κράτους το 1836 δημιουργείται δήμος Κορωνείας που τον αποτελούσαν τα χωριά Κουτουμουλά, Αγ. Γεώργιος, Ζερίκια, Κούκουρα, Στεβενίκον, Κυβέρι, Σουλινάρι, Αγόριανη, Δεγλέ, Ράχη, Μαμούρα, Καραχουσείνι.
Το 1840 οι 9 Δήμοι της Επαρχίας Λεβαδείας μετασχηματίστηκαν σε 5, τους : Λεβαδείας, Πέτρας, Χαιρωνείας, Ορχομενού και Ραχώβης.
Το Δήμο Πέτρας (τάξη Β) αποτελούν τα χωριά: Σουληνάρι, Κουτουμουλάς, Στεβενίκον, Κιβέρι, Ζερίκια, Αγ. Γεώργιος, Κούκουρα, Αγόριανη, Δεγλές, Καραχουσείνη, Ράχη, Κούμαρος(Κορωνείας), Μαμούρα, Μάζι, Μούλκι, Λούσα, Σιάχου, Βρασταμήταις, Μονή Αγ.Νικόλαος ,Ζαγοράς, Μονή Ζαγαράς.
Δήμος Πέτρας υπάρχει μέχρι το 1912 με την ίδια σύνθεση. Αυτό που αλλάζει κατά καιρούς είναι η πρωτεύουσα. Μέχρι το 1859 έδρα του Δήμου είναι το Σουλινάρι οπότε και η έδρα μεταφέρεται στον Κουτουμουλά Το 1876 η έδρα του Δήμου μεταφέρεται στον Αγ. Γεώργιο. Τέλος το 1884ορίσθηκαν, ο μεν Κουτουμουλάς θερινή έδρα του Δήμου, ο δε Αγ.Γεώργιος χειμερινή.
Το 1912 διαλύεται ο Δ. Πέτρας και τα χωριά που τον αποτελούσαν μετατρέπονται σε κοινότητες για να επανενωθούν σε δήμο Κορωνείας με το νόμο ¨Καποδίστριας¨ το 1998.
Με τις πρόσφατες συνενώσεις η Κορώνεια ανήκει διοικητικά στο Δήμο Λεβαδέων.
Πηγή: elikoncc.info
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου